Okazały dwór w stylu typowym dla polskiej sarmacji powstał w okresie staropolskim (XVII- XVIII w.). Czasy okupacji niemieckiej były okresem upadku tej wspaniałej rezydencji. Ostatecznie 19 stycznia 1945 r. został podpalony przez sowieckie wojska, które wtargnęły tego dnia do Limanowej. Dlatego po dawnej świetności dworu pozostały do dziś już ruiny fragmentu balkonu od strony wschodniej oraz częściowo zagospodarowania dworskie.
Kościół św. Jana Ewangelisty w Pisarzowej wzniesiony został w 1713 r. przez F. Wąsowskiego. Do jego budowy użyto elementów z poprzedniej, gotyckiej świątyni. Nawę i prezbiterium nakrywa jednolity dach wielospadowy, kryty blachą, z barokową wieżyczką sygnaturkową zwieńczoną baniastym hełmem z latarnią. Wnętrze zdobi polichromia figuralna i ornamentalna z XIX w.
ościół św. Antoniego w Męcinie powstał w 1638 r. W XVIII w. do nawy dobudowano wieżę i kaplicę. Jednolity blaszany dach nakrywa nawę i węższe od niej, zamknięte prezbiterium. Ciekawostką jest zegar na północnej ścianie wieży element rzadko spotykany w architekturze drewnianej. Wnętrze nakryte jest stropami płaskimi i ozdobione polichromią z 1888 r.
Kościół Imienia Najświętszej Marii Panny w Chomranicach powstał w latach 1691–92. Ok. poł. XIX w. do prezbiterium dobudowano kaplicę Przemienienia Pańskiego. Jednolity gontowy dach dwuspadowy pokrywa nawę i węższe od niej, trójbocznie zamknięte prezbiterium. W zakrystii podziwiać można polichromię ornamentalną z 1767 r.
Po północno-wschodniej stronie kościoła znajduje się wolno stojąca dzwonnica z 1692 r.
Na temat historii dworku w Klęczanach niewiele wiadomo. Jego ostatnimi właścicielami w latach dwudziestych byli Elżbieta z Zielińskich Odrzywolska i Tadeusz Odrzywolski. Dwór jest skromną budowlą o charakterze eklektycznym. Obecnie – po przebudowach – dworek zatracił zupełnie dawny malowniczy charakter i jest siedzibą Gminnego Ośrodka Kultury w Chełmcu.
Dwór w Marcinkowicach pochodzi z XVII/XVIII w., przebudowany został w końcu XIX w. Jest to to budowla murowana z cegły i kamienia, piętrowa, częściowo podpiwniczona. Wzniesiony na planie prostokąta, z dwutraktowym układem wnętrz.
Elewacje frontowa i tylna poprzedzone gankami kolumnowymi z otwartymi balkonami na piętrze.
Dawny budynek dworu Morawskich należy obecnie do Zespołu Szkół Rolniczych im. Władysława Orkana.
Kaplica została wybudowana w latach 1925-1926 staraniem dziedzica Stanisława Morawskiego. Wzniesiono ją na wybudowanym wcześniej grobowcu rodziny Morawskich - istniał on do czasu powstania w 1960 roku cmentarza komunalnego.
W 1952 roku Kaplica stała się pierwszym kościołem parafialnym w Marcinkowicach, była nim do 1955 roku, gdy wybudowany został nowy kościół parafialny.
XIX-wieczny dworek w Brzeznej stanowił własność Stadnickich a następnie należał do Antoniego Mańkowskiego, który był ostatnim właścicielem.
Po II wojnie majątek został rozparcelowany, a w latach 50. przejął go Sadowniczy Zakład Doświadczalny Instytutu Sadownictwa w Skierniewicach. W 2009 roku zaniedbany dwór Mańkowskich został wydzierżawiony przez osoby prywatne. Po przeprowadzonym remoncie stał się miejscem organizacji różnego typu imprez okolicznościowych,
Dom na Dołkach – Kamieniczka przetrwała jako jedyna wielki pożar z 1795 roku i zachowała XVII wieczny, barokowy charakter. Nazwę – Dom na Dołkach ma kamieniczka zawdzięczać umieszczeniu jej w najniższym (kiedyś) miejscu rynku, albo – jak mówi inna legenda – od dołów wykopanych w podziemiach kamieniczki przez miejscowego garbarza.
W budynku znajduje się Muzeum Regionalne im. Seweryna Udzieli
Pierwsze doniesienia o świątyni istniejącej w tym miejscu pochodzą z 1299 roku, ale dotyczyły najprawdopodobniej drewnianego kościółka. Na jego miejsce zostaje zbudowany na przełomie XIV i XV wieku kościół murowany, który został zniszczony podczas pożaru miasta w 1644 roku. W następnych latach odbudowywano kilkakrotnie kościół, niszczony przez kolejne pożary Starego Sącza. Kaplice jakie znajdziemy w murze okalającym kościół wybudowano w 1742 roku, a lipy jakie ocieniają otoczenie kościoła posadzono w roku 1898.
W życiu Starego Sącza od początku ogromną rolę odgrywał klasztor Klarysek, które z podkrakowskiej skały sprowadziła do miasta św. Kinga. 6 lipca 1280 r. zrzekła się na rzecz klasztoru swoich sądeckich posiadłości, a dokładnie Starego Sącza wraz z 28 wsiami. W tym czasie rozpoczęto jego budowę – na skraju miasta. Konsekracja kościoła pw. św. Trójcy (pierwotnie św. Klary) nastąpiła dopiero w 1332 r. Istotne przekształcenia architektury świątyni miały miejsce w XVII i XVIII w., kiedy to powstał zachodni szczyt kościoła, ozdobiony wolutami i obeliskami oraz wieżyczka na sygnaturkę (1777-1779), łączona z działalnością Franciszka Placidiego. Skupione wokół czworokątnego wirydarza zabudowania klasztorne, początkowo drewniane, zostały wzniesione na początku XVII w. przez krakowski warsztat Jana de Simoniego.
Do wnętrza otoczonego murami kompleksu klasztornego prowadzi brama zwieńczona wieżą zegarową. Przy obszernym dziedzińcu znajdują się: wzniesiony w 1990 r. ołtarz polowy, dawny dom kapelana (dziś muzeum klasztorne), furta klasztorna, której szczyt zdobią sgraffitowe przedstawienia Chrystusa Salwatora, bł. Salomei, św. Klary, św. Kingi i św. Franciszka oraz kościół pw. św. Trójcy.
Starosądecka brama Szeklerska jest darem Siedmiogrodzkiego Stowarzyszenia Światowego Związku Węgrów. Jest pamiątką ważnych wydarzeń w roku 1999 (Msza kanonizacyjna Bł. Kingi, na przyklasztornych błoniach, prowadzona przez Jana Pawła II) , wyrazem sympatii i dowodem żywotności niegdysiejszych ścisłych związków politycznych jakie łączyły Węgry i Polskę. Bramę ozdabiają dwa wielkie drzeworyty przedstawiające twarze św. Kingi (od strony placu) i św. Jadwigi (od strony zejścia do źródełka św. Kingi). Brama jest kryta tradycyjnym gontem, a pod nim znajduje się wspaniały gołębnik!
Tradycyjna gościnność Szeklerów nie pozwala zamykać bramy, stoi ona otworem przed wszystkimi gośćmi i symbolizuje ich otwartość i gościnność. Brama ma też przynosić szczęście i dobrobyt wszystkim którzy ja przekraczają.
Źródełko św. Kingi znane jest ze swej cudownej mocy od kilkuset lat. Istnieje wiele dziesiątków opisów uzdrowień za sprawą tej właśnie wody. Znajduje się ono nieopodal murów klasztoru i jest obecnie ujęte w schludną kamienną obudowę i metalową rurkę.
Tuż obok, ale nieco niżej niż źródełko znajduje się kaplica św. Kingi, powstała w 1779 roku na miejscu starszej, która uległa zniszczeniu. Przez kratę wypatrzymy może barokową rzeźbę św. Kingi trzymającej na dłoni klasztor i dwa aniołki z XVIII wieku, które trudno jednak dostrzec w półmroku kaplicy.
Wczesnobarokowa świątynia, zbudowana z kamienia na planie prostokąta z półkolista absydą, znajduje się przy starym cmentarzu u południowego wylotu traktu wiodącego w kierunku Piwnicznej. Pierwsze wzmianki o kościele w tym miejscu datuje się na XV – XVI wiek, ale wiele wskazuje, że może był on zbudowany na miejscu częściowo zniszczonej i o wiele wcześniejszej rotundy. Wewnątrz kościoła godny obejrzenia jest renesansowo-barokowy ołtarz główny z początku XVII wieku oraz dwa ołtarze boczne i fragment tryptyku datowany na około 1500 r.
Pierwsza wzmianka o parafii w Czarnym Potoku pochodzi z 1325 r. jednak jej początki sięgają zapewne 2. połowy XIII w. Pierwotnie istniał tu drewniany kościół, który w 1449 r. został zastąpiony kolejnym, również drewnianym. Jego fundacji dokonali zapewne przedstawiciele rodu Ryterskich herbu Topór, którzy byli właścicielami wsi. Obecny kościół zbudowany został w 1755 r. Wraz z rozwojem kultu Matki Bożej Bolesnej kościół okazał się za mały i w 1906 r. został powiększony. Przedłużono wtedy nawę, dobudowano kaplicę oraz wieżę. Kolejna przebudowa miała miejsce w 1970 r. kiedy to w przyziemiu wieży zbudowano murowany przedsionek a jego ściany pobito gontem.
Kościół św. Andrzeja w Łukowicy został wzniesiony w latach 1693-97, przed 1720 r. dobudowano do niego wieżę. Jest to budowla orientowana, trójdzielna. Nad prezbiterium i nawą jednokalenicowy dach kryty blachą. Przy wielobocznie zamkniętym prezbiterium dwie symetryczne przybudówki o ciekawym, ośmiobocznym kształcie. Na wschodniej ścianie prezbiterium Ogrojec z posągami z XVIII i XIX w. Wewnątrz strop ozdobiony XIX-wieczną polichromią, ołtarz główny z końca XVII w. z obrazem św. Andrzeja. W nawie kamienna chrzcielnica z 1693 r.
Świdnicki dworek położony jest w starym parku krajobrazowym. Zbudowany w 1752 r. dwór zwrócony jest frontem do północy. Jest to obiekt w całości drewniany, o zrębowej konstrukcji pokrytych tynkiem ścian. Parterowy, z dwukolumnowym gankiem zwieńczonym trójkątnym naczółkiem (dodanym prawdopodobnie w końcu XVIII lub na początku XIX wieku), a od tyłu z facjatką z półkolistą, ślepą arkadą w szczycie.
Dość prostą bryłę budynku urozmaicają kwadratowe alkierze umieszczone na narożnikach budowli. Korpus główny pokryty dachem czterospadowym, alkierze dachami namiotowymi z pazdurami, pokryte, podobnie jak dach korpusu - gontem.
Początki dworu w Przyszowej sięgają końca XVI wieku. Później był wielokrotnie przebudowywany. Znacznie zniszczony został podczas bitwy pod Limanową w 1914 roku, później odbudowany.
Budowla usytuowana została na zboczu skarpy, co sprawia, że w części południowej parterowy dwór uzyskał dodatkową kondygnację przyziemia, posadowionego na wysokim kamiennym cokole. Korpus główny prostokątny, z usytuowanym od strony zachodniej prostopadle zakończonym trójbocznie skrzydłem. Od strony wschodniej wydatny ryzalit zwieńczony dominującą nad całością wieżą.
Po wojnie majątek w Przyszowej uległ parcelacji, a dwór przez szereg lat był siedzibą szkoły podstawowej. Na początku XXI wieku dwór powrócił do rąk dawnych właścicieli i po remoncie jest, jak przed laty, domem mieszkalnym.
Dwór w Limanowej powstać miał w końcu XVIII wieku, na miejscu starszego, wymienianego w inwentarzach. Budowla o cechach typowego barokowego domu pańskiego przetrwała do XIX wieku, kiedy została gruntownie przebudowana i powiększona przez Antoniego Józefa Marsa. Dobudowano wówczas skrzydła od strony wschodniej i zachodniej, przebudowano portyk.
Dworek Marsów (o charakterze eklektycznym z elementami barokowymi i klasycystycznymi) jest budynkiem drewniano-murowanym, częściowo podpiwniczonym, z zaadaptowanym użytkowo poddaszem. Na osi znajduje się klasycystyczny portyk wsparty na masywnych ośmiobocznych filarach, zwieńczony wydatnym szczytem. Szczyt w części środkowej trójkątny, ujęty po bokach wolutowo. Znajduje się w nim wystawka balkonowa.
W dworze ma siedzibę Muzeum Ziemi Limanowskiej.
Skomentuj