Kresy cz.1

Przejście graniczne

W 1429 roku zbudowano dwór książęcy na trasie z Krakowa do Grodna. W 1434 roku w kryńskim dworze zorganizowano spotkanie Władysława Jagiełły z wielkim księciem litewskim Zygmuntem Kiejstutowiczem. W 1509 roku Zygmunt Stary nadał Krynkom herb, a w roku 1522 ten sam król ufundował Krynkom kościół. Prawa miejskie nadano w roku 1569 (choć prawdopodobnie było to tylko potwierdzenie praw nadanych w początku wieku), które odebrano w 1950 roku, po czym zostały odzyskane 1 stycznia 2009. Miasto rozwijało się bardzo dynamicznie. Pod koniec XVI wieku rozróżniano już Stare i Nowe Miasto. Powstawały wsie – przedmieścia. Krynki znajdowały się w ekonomii grodzieńskiej.

Przez Krynki wielokrotnie przechodziły rozmaite wojska. W 1706 roku, podczas wojny północnej w mieście zatrzymał się król Szwecji Karol XII.

W Krynkach już od początku XVI wieku zaczęli osiedlać się Żydzi. Otrzymali oni w 1639 przywilej na założenie synagogi, cmentarza i mykwy, a także na rozwijanie handlu, budowę oberż i produkcję alkoholu. W 1789 w mieście mieszkało już ok. 700 Żydów. Miejscowa gmina żydowska była większa niż białostocka i należała do najliczniejszych w tej części kraju. W II poł. XVIII wieku administratorem ekonomii grodzieńskiej został słynny reformator, podskarbi Antoni Tyzenhauz. Dzięki niemu przebudowano miasto nadając mu oryginalny układ przestrzenny z sześciobocznym rynkiem (placem gwiaździstym) oraz dwunastoma ulicami promieniście zeń wybiegającymi. Układ ten zachował się do dziś i jest to jedyny taki rynek w Polsce. Po rozbiorach Krynki znalazły się w zaborze rosyjskim.

W XIX wieku pojawił się w mieście przemysł. Zakładano manufaktury włókiennicze, głównie przez Żydów i Niemców z Królestwa Polskiego. Największa była manufaktura Lipharta (założona w 1860 roku) zatrudniająca 106 pracowników. Rozwój przemysłu spowodował szybki wzrost liczby mieszkańców do 3336 w 1878 roku. Ponad 80% stanowili Żydzi. Kryzys ekonomiczny lat 80. XIX wieku spowodował upadek włókiennictwa, natomiast przyczynił się do rozwoju garbarstwa. Liczba ludności stale rosła osiągając 10 000 w 1914 roku (90% stanowili Żydzi). Powstały liczne organizacje żydowskie. W Krynkach działało kilkanaście chederów (podstawowych szkół religijnych) i jedna jesziwa (szkoła średnia).

Na przełomie wieków w miasteczku rozwinął się silny ruch robotniczy, miasto stało się ogniskiem zapalnym ruchów strajkowych. W 1905 roku robotnicy-garbarze na kilka dni opanowali miasto ogłaszając Republikę Krynecką.

Po I wojnie światowej miasto odbudowywało się z trudem. Większość Żydów wyjechała do Ameryki i Palestyny. Liczba ludności zmalała o połowę.

Zagładę kryneckim Żydom przyniosła II wojna światowa. Po dwuletniej okupacji radzieckiej, w czerwcu 1941 roku do miasta weszli Niemcy i od pierwszego dnia rozstrzeliwali Żydów. Utworzono getto i w listopadzie 1942 roku przystąpiono do jego likwidacji. Mieszkańcy próbowali się bronić (zabito 12 Niemców). Ostatecznej likwidacji getto uległo w styczniu 1943 roku. Żydzi trafili do obozu w Treblince.

Zniszczone miasto nigdy nie odzyskało dawnej świetności. W 1950 roku odebrano mu prawa miejskie, które przywrócono w 2009[2]. W Krynkach stacjonowała strażnica WOP.

Obecnie ludność trudni się głównie rolnictwem. Krynki znane są w regionie z produkcji wody mineralnej. Stąd też pochodzi nazwa miasteczka.

W Krynkach mieszkał znany pisarz białoruski Sokrat Janowicz.

W okolicznych niegdyś większych lasach polował Stanisław August Poniatowski.