Twierdza Kraków cz. północna

Twierdza Kraków (niem. Festung Krakau) to XIX-wieczna austriacka fortyfikacja wokół Krakowa powstała na rozkaz cesarza Franciszka Józefa po zlikwidowaniu autonomii Wolnego Miasta Kraków i wcieleniu go do imperium Habsburgów. Stworzony wówczas (1846‌-1854) obóz warowny składał się z rdzenia w skład którego wchodziły dwa potężne forty główne zbudowane dookoła ziemnych kopców (Kościuszko i Krakus), dwa forty z redutami (luneta Warszawska i Grzegórzecka), dwie baszty maksymiliańskie (Krzemionki i św.Benedykta) i 29 dzieł pośrednich – ziemnych szańców. Rolę cytadeli pełnił Wawel otoczony nowymi fortyfikacjami. Drugi pierścień twierdzy powstał w latach 1854‌-1870. Rozpoczęty w latach 70. trzeci pierścień z półstałymi szańcami, został ostatecznie zastąpiony dziesięcioma fortami artyleryjskimi[1].

Po drugiej wojnie światowej przystąpiono do demilitaryzacji najstarszych fortów. Forty „Kościuszko” i „Kleparz”, już jako zabytki, zostały uratowane przed zburzeniem przez profesorów Karola Estreichera i Janusza Bogdanowskiego. Kolejny etap demilitaryzacji fortów nastąpił w latach 80–90., kiedy to część z nich została skomunalizowana, a część przekazana w zarząd Gminie Miejskiej Kraków, następnie poddana częściowej prywatyzacji.

Niektóre z fortów służą do dzisiaj. W forcie 38 „Skała” mieści się obserwatorium astronomiczne UJ, w forcie „Olszanica” funkcjonuje hotel, a w forcie „Grębałów” – Ognisko Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej Przyjaciel Konika. W forcie „Kościuszko”, który już uzyskał status pomnika historii i jest obecnie siedzibą Muzeum Kościuszkowskiego, znajdują się także radio RMF FM, hotel oraz kawiarnia. Trwają pracę nad renowacją fortu „Tonie”, który w przyszłości ma stać się główną siedzibą muzeum Twierdzy Kraków.
żródło wiki