Szlak Architektury Drewnianej to przedsięwzięcie funkcjonujące na obszarze województwa małopolskiego, śląskiego, podkarpackiego i świętokrzyskiego.
Celem szlaku jest prezentacja (oraz ochrona) zabytków architektury drewnianej (kaplic, kościołów, cerkwi, młynów, wiejskich chałup, drewnianych dworów). Pomimo takiej samej identyfikacji wizualnej, na razie, brak jest wspólnych inicjatyw prezentujących dziedzictwo architektury drewnianej południowo-wschodniej Polski. W każdym województwie realizowana jest inna polityka udostępnienia obiektów i promocji danego odcinka szlaku. Biorąc pod uwagę długość wszystkich tras i liczbę obiektów, byłby to jeden z największych szlaków kulturowych w kraju.
Szlak Architektury Drewnianej w województwie śląskim ma długość 1060 km i obejmuje 93 zabytki, w województwie podkarpackim 1202 km i prezentuje kilkadziesiąt obiektów (w tym dwa znajdujące się na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO) podzielonych na 9 tras, w województwie świętokrzyskim jest to kolejne 58 budynków. W województwie małopolskim szlak ma długość 1500 km i obejmuje 237 zabytkowych obiektów drewnianych, spośród których aż 4 znalazły się na liście UNESCO.
Część obiektów jest udostępniona (zwłaszcza w sezonie turystycznym). Na stronie internetowej podane są informacje o dostępności poszczególnych zabytków wraz z numerami telefonicznymi do osób opiekujących się obiektami.
Na szlaku realizowane są wydarzenia w ramach przedsięwzięcia „Muzyka zaklęta w drewnie”, czyli cykle koncertów letnich oraz koncertów kolęd, które odbywają się w zabytkowych, drewnianych wnętrzach.
Szlak Architektury Drewnianej to jeden z najbardziej rozpoznawalnych szlaków turystyczno-kulturowych Małopolski. Jego promocji sprzyja dobrze rozbudowana strona internetowa, wsparcie merytoryczne i promocyjne ze strony Małopolskiej Organizacji Turystycznej (koordynator działań na szlaku) oraz Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego (inicjator szlaku).
Wydarzenia na szlaku, szeroki wybór literatury dotyczącej architektury drewnianej, obecność na trasie kościołów wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO oraz oznaczenie tablicowe (tablice kierunkowe i informacyjne) sprzyja ruchowi turystycznemu na szlaku.
Wybrane obiekty na szlaku:
dwór z Drogini w Nadwiślańskim Parku Etnograficznym w Wygiełzowie jest parterowym, drewnianym budynkiem posadowionym na podmurówce, o ścianach wyprawionych tynkiem glinianym. Nakrywa go wysoki, łamany dach. Szeroka sień wejściowa dzieli trakt frontowy dworu na dwie części. Po lewej stronie znajduje się część przeznaczona na ekspozycję muzealną: salon, pokój pani, pokój rezydentki, sypialnia oraz gabinet pana domu,
zagroda ze Staniątek w Nadwiślańskim Parku Etnograficznym w Wygiełzowie, która posiada ciekawą formę – zabudowania mieszkalne i gospodarcze zamknięte są w czworoboku, tworząc tym samym wewnętrzny dziedziniec – miejsce prac gospodarczych. Taki typ zabudowy nosi nazwę okół;
cerkiew greckokatolicka w Bartnem zbudowana w 1842 r., która doskonale komponuje się z krajobrazem i przyrodą Beskidu Niskiego. Świątynia reprezentuje typ zachodniołemkowski – w środku podzielona jest na trzy części, a zabytkowy, barokowy ikonostas, oddziela nawę od prezbiterium;
zagroda Felicji Curyłowej w Zalipiu została zachowana niemal w identycznej postaci, w jakiej istniała za życia tej utalentowanej zalipiańskiej malarki i popularyzatorki sztuki ludowej. Wnętrza wyposażone są w oryginalne meble, naczynia, oleodruki i pamiątki po artystce.
dwór w Dołędze został wybudowany w połowie XIX w. z inicjatywy Marii Pikuzińskiej-Güntherowej. Jego historia wiąże się z ważnymi wydarzeniami historycznymi – dramatycznego roku 1846 (rabacji chłopskiej) czy powstania styczniowego, gdy dwór służył jako punkt zborny i lazaret dla powstańców.
Aplikacja mobilna SmartSAD
Aplikacja prezentuje tarnowską część Szlaku Architektury Drewnianej w Małopolsce, która obejmuje ponad 250 zabytkowych obiektów, które są nieodłącznym element polskiego krajobrazu, a najlepiej zachowały się właśnie w Małopolsce. Szlak łączy malownicze kościoły, piękne cerkwie, smukłe dzwonnice, staropolskie dwory, drewniane wille i skanseny, należące do najcenniejszych zabytków ludowej kultury materialnej.
Opracowanie: Karolina Fidyk
MATERIAŁ POCHODZI Z SERWISU SZLAKI MAŁOPOLSKI (szlakimalopolski.pl).
Trasę poleca:Szlaki_Małopolski
Komentarze
NA TEJ TRASIE PRZYDA CI SIĘ MAPA Z NASZEJ APLIKACJI
MAPA TURYSTYCZNA W APLIKACJI TRASEO
Ojcowski Park Narodowy
Mapa przedstawia atrakcyjne tereny turystyczno-rekreacyjne na północ od Krakowa. Obejmuje obszar Ojcowskiego Parku Narodowego (wraz z enklawami) oraz tereny przyległe (od Sułoszowej na północy do Modlnicy na południu oraz od Jerzmanowic na zachodzie do Skały na wschodzie). Ojcowski Park Narodowy jest najmniejszym spośród 23 parków narodowych w Polsce. Wyróżnia się zróżnicowaniem rzeźby terenu, malowniczym krajobrazem, bogatą szatą roślinną i światem zwierzęcym oraz licznymi zabytkami historii i kultury. Jest to teren idealny na piesze i rowerowe wycieczki. Na mapie poza typową treścią turystyczną zaprezentowano szczegółowe nazewnictwo skał i jaskiń. Rok wydania: 2023
MAPA TURYSTYCZNA W APLIKACJI TRASEO
Babia Góra i okolice
Szczegółowa mapa turystyczna z uwzględnieniem atrakcji, zabytków, noclegów, gastronomii oraz innych miejsc przydatnych turyście. Zawiera nazwy ulic w miejscowościach oraz szlaki turystyczne wraz z kilometrażem. Idealna gdy urlop spędzasz w Zawoni bądź wybierasz się zdobyć najwyższy szczyt Beskidów – Babią Górę zaliczaną do Korony Gór Polskich. Rok wydania: 2018
MAPA TURYSTYCZNA W APLIKACJI TRASEO
Gmina Krościenko nad Dunajcem
Mapa gminy Krościenko nad Dunajcem obejmuje obszar trzech pasm górskich Pienin, Gorców i Pasma Radziejowej Beskidu Sądeckiego. Na mapie znalazły się obszary Pienińskiego Parku Narodowego, Gorczańskiego Parku Narodowego oraz Popradzkiego Parku Krajobrazowego, zostały tu zaznaczone szlaki turystyczne wraz z podanym czasem przejścia i kilometrażem, wędrówkę ułatwiają także poziomice. Z myślą o turystach naniesiono także lokalizacje zabytków oraz atrakcji turystycznych. Mapa zawiera ścieżki historyczne po Krościenku nad Dunajcem, jak również trasy do 11 grzybków, które są usytuowane w charakterystycznych punktach krajobrazowych gminy.
MAPA TURYSTYCZNA W APLIKACJI TRASEO
Zawoja, Babia Góra
Mapa przedstawia wschodnią część Beskidu Żywieckiego z Babiogórskim Parkiem Narodowym. Zasięg mapy wyznaczają: Stryszawa na północy, Magurka (1'114 m n.p.m.) na zachodzie, Kiczory na południu i Zubrzyca Górna na wschodzie. Babia Góra (1'725 m n.p.m.) od wieków przyciągała uwagę podróżników i badaczy, fascynowała pisarzy i poetów. Mówiło się, że na jej szczycie, nie bez powodu zwanym Diablakiem, miały swoją siedzibę złe moce. Babia Góra spośród wszystkich gór polskich, pod względem wysokości ustępuje jedynie szczytom tatrzańskim. Jej charakterystyczną cechą jest asymetria stoków: południowe, opadające w kierunku Orawy są względnie łagodne w stosunku do dobrze widocznych z Zawoi, stromych i urwistych stoków północnych, zwanych „wielką zerwą Babiej Góry”. U północnych podnóży Babiej Góry rozciąga się największa pod względem powierzchni wieś w Polsce – Zawoja. Jest to atrakcyjna miejscowość wypoczynkowa oraz idealna baza wypadowa w Pasmo Babiogórskie. Na mapie zastosowano cieniowanie w celu uzyskania wrażenia plastyczności rzeźby terenu. Mapę offline można zakupić w aplikacji Traseo na urządzenia mobilne. Rok wydania 2022
MAPA TURYSTYCZNA W APLIKACJI TRASEO
Bukowina Tatrzańska, Białka Tatrzańska
Obszar mapy obejmuje ziemie leżące na styku dwóch krain oddzielonych rzeką Białką, wypływającą z samego serca Tatr. Na jej lewym brzegu znajduje się Podhale, na prawym – Spisz. Granicę mapy wyznaczają: Szaflary na północy, Biały Dunajec na zachodzie, Tatrzański Park Narodowy na południu i Łapsze Wyżne na wschodzie. Okolice Bukowiny Tatrzańskiej to popularny rejon narciarstwa zjazdowego i basenów termalnych. Znajduje się tu 9 kolei krzesełkowych i 45 wyciągów narciarskich, przy których działają liczne wypożyczalnie sprzętu, serwisy i szkółki narciarskie. Obszar ten znany jest także z licznych tras wspinaczkowych, szlaków turystycznych, gościnnych kwater, doskonałej kuchni regionalnej, żywego folkloru i tradycyjnego rzemiosła. Mapę offline można zakupić w aplikacji Traseo na urządzenia mobilne. Rok wydania 2017
MAPA TURYSTYCZNA W APLIKACJI TRASEO
Pieniny
Mapa Pienin wydawnictwa Galileos w skali 1:25 000, dodatkowo obejmuje swym zasięgiem Jezioro Czorsztyńskie. Mapa została zaktualizowana w terenie, zaznaczono na niej szlaki turystyczne, zarówno rowerowe jak i piesze. Mapa jest w wresji cyfrowej, po zakupie będzie możliwość skorzystania z niej w aplikacji mobilnej Traseo. Na mapie oznaczone zostały czasy przejść na kolejnych odcinkach szlaków rowerowych i pieszych. Rok wydania 2021
