W poszukiwaniu Kamiennego Dołu

Startujemy z rynku. Idziemy ulicą Lubelską do budynku ośrodka wypoczynkowego Arkadia na skrzyżowaniu ulic. Skręcamy w lewo w ulicę Kwaskowa Góra i idziemy prosto aż do krzyża. Skręcamy w prawo. Gdy droga się rozwidla, idziemy w prawo i po chwili wchodzimy w wąwóz - na początku szeroki i jasny. To Chałajowy Dół, którym prowadzi Droga Dziadów Kazimierskich, o czym informuje zaraz przy wejściu na drogę polną stosowna tabliczka na drzewie po prawej stronie. Pozwalamy się prowadzić głównej linii wąwozu aż do niebieskiego drogowskazu "Wiatrakowo". Mijamy schody ułożone z opon samochodowych i skręcamy w prawą odnogę wąwozu. Wspinamy się w górę. Wkrótce - gdy zobaczymy na lewym zboczu drewniane domki Wiatrakowa - znów pojawi się rozwidlenie odnóg: skręcamy w prawą odnogę. Wychodzimy z wąwozu na pola i drogę. Skręcamy w prawo. Dochodzimy do skrzyżowania polnych dróg i skręcamy w lewo. Idziemy w dół aż do samej szosy. Skręcamy w prawo i dochodzimy do cmentarza żołnierzy radzieckich. Wchodzimy na teren cmentarza. To naprawdę piękne miejsce. Iwona Dworakowska i Kazimierz Kotowski zaprojektowali je w 1951 r. jako park – cmentarz, wkomponowując w kazimierski krajobraz. Sam cmentarz, gdzie spoczywa 8537 żołnierzy radzieckich poległych w 1944 roku podczas walk na Lubelszczyźnie, zajmuje niewiele ponad pół hektara powierzchni, pozostała część terenu to kompozycja drzew i krzewów wg projektu W. Chojnackiego. Spoczywają tu także żołnierze polscy. Wśród nich są na pewno Czarna Marysia – Felicja Korzeniowska z Wołynia – pielęgniarka szpitala z Ostroga nad Horyniem, dowódca sekcji sanitarnej w oddziale Gzymsa – sanitariuszka 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej, poległa 19 lipca 44 r. pod Juliopolem k/Lubartowa; Feliks Wysokiński żołnierz AK poległy we wrześniu 1944 w Dębicy k. Lubartowa. Zostali oni ekshumowani tutaj z Zawady 11 kwietnia 1951 r. Według relacji świadka Wacława Biniędy ze Stoku, zapisanej w książce Aleksandra Lewtaka „Bitwa w Lesie Stockim”, właśnie tutaj przewieziono w 1947 r. ciała żołnierzy oddziału AK – Delegatury Sił Zbrojnych mjr Mariana Bernaciaka – ps. Orlik poległych 24 maja 1945 r. w bitwie z oddziałami MO – NKWD Lesie Stockim i tam w leśnej mogile pochowanych: Wacława Buksińskiego ps. Budzik Zdzisława Pastuszki ps. Karaś, Jana Piecyka ps. Niezapominajka, Zdzisław Szczęsnego ps. Stracony, Romana Szymonika ps. Bystry oraz czterech innych nieznanych z nazwiska. Według niepotwierdzonych źródeł także tutaj mogły zostać pogrzebane ciała Polaków zamordowanych w styczniu 1944 r. na wale wiślanym w Puławach, którzy pierwotnie pochowani byli w podpuławskim lesie, potem we wspólnej mogile we Wronowie, skąd wywieziono ich w nieznanym kierunku. Przed pomnikiem głównym skręcamy w prawo i wychodzimy na polną drogę. Skręcamy w lewo i idziemy prosto. Za cmentarzem mijamy jeden skręt w lewo. Skręcamy w następną polną drogę w lewo. Przechodzimy przez pola i wchodzimy w las. Jesteśmy w dość płytkim wąwozie. To Kamienny Dół, chociaż na pierwszy rzut oka trudno w terenie dopatrzeć się uzasadnienia tej nazwy. Pod nogami widać trochę ruchomych kamieni wapiennych, ale raczej niewiele. Po chwili pojawiają się przed nami wały ziemne zatrzymujące wodę? Wylot wąwozu wychodzi na pole. Kiedyś dochodził do ulicy, którą można było dojść do Czerniaw. Teraz drogę zagradzają zabudowania, których jeszcze nie widać na mapach Google. Idziemy wzdłuż ogrodzenia, uważając, by nie deptać upraw i w końcu schodzimy do kolejnego płytkiego wąwozu, by za zabudowaniami wspiąć się na prawe zbocze. Wychodzimy za przystankiem autobusowym. Skręcamy w prawo i ulicą Czerniawy dochodzimy do ośrodka wypoczynkowego Arkadia. Skręcamy w lewo w ulicę Nadrzeczną i wracamy na rynek.