W Olchawie stoi najwyższa i najbardziej ozdobna z kolumn wiśnickich. Wzniesiono ją w 1654 roku z fundacji Jana Drozdowskiego, który pełnił funkcję prefekta zamku wiśnickiego. Na ścianach postumentu widnieją inskrypcje, kartusz z herbem fundatora oraz sugestywnie przedstawiona postać śmierci z kosą. Wewnątrz postumentu, podobnie jak w Wiśniczu, są podobno zamurowane święte relikwie. Kolumna upamiętnia zapewne ofiary zarazy, która przetoczyła się przez Małopolskę na początku lat pięćdziesiątych XVII stulecia.
Najstarsza z kolumn wiśnickich pochodzi z 1646 roku a jej fundację przypisuje się Stanisławowi Lubomirskiemu. Według niektórych źródeł, bezpośrednią inspirację architektoniczną stanowiła dla niej wzniesiona kilka lat wcześniej (1643-1644) kolumna króla Zygmunta III Wazy w Warszawie. Kolumna Zygmunta stała się symbolem stolicy, będąc jednocześnie jej najstarszym świeckim pomnikiem. Kolumna w Wiśniczu w zamiarze fundatora miała zapewne sławić imię pana na Wiśniczu.
Wybudowany został w stylu wczesnobarokowym w 2. Połowie XIV w. przez ród Kmitów, a następnie kilkukrotnie przebudowywany, między innymi w XVI wieku, kiedy to nadano mu cechy stylu renesansowego. W latach 1615-1621 ponownie przebudowali go kolejni właściciele – Lubomirscy, według planów Macieja Trapoli. Ostatnią, gruntowną restaurację przeszedł w 1949 roku. Zbudowany on został na planie czworoboku z wewnętrznym dziedzińcem i zwieńczony czterema basztami w narożach. W zamku znajduje się kaplica z 1621 roku oraz tzw. Kmitówka – budynek z XVI wieku. Zamek otoczony został fortyfikacjami bastionowymi, wybudowanymi na początku XVII wieku.
Dwór Koryznówka w Nowym Wiśniczu wzniesiono w latach 50. XIX w. Jest to niewielki, zrębowy, dwutraktowy budynek z gankiem, pokryty czterospadowym dachem. Dom został wzniesiony dla Leonarda Serafińskiego, który traktował go jako miejsce letniego wypoczynku. Dworek wraz z wyposażeniem zachował pierwotny wygląd, od 1981 r. w jego wnętrzu mieści się muzeum biograficzne poświęcone Janowi Matejce.
Podczas epidemii chorób zakaźnych zmarli byli chowani w urządzonych naprędce mogiłach zbiorowych, które w późniejszych czasach często popadały w zapomnienie. Miejsca te oznaczone są niekiedy w sposób symboliczny przez krzyże, kapliczki i figury, wśród których znajduje się m.in. charakterystyczna latarnia umarłych, stojąca między wiśnickim zamkiem i dawnym klasztorem karmelitów. Rozpalony w niej ogień miał ostrzegać żywych przed niebezpieczeństwem zarazy, a zmarłym wskazywać drogę do nieba. Obecnie w dawnej latarni ustawiona jest niewielka figurka Matki Bożej z Dzieciątkiem.
Świątynia wybudowana w latach 1618–1621 przez Stanisława Lubomirskiego, założyciela miasta i z jego fundacji, według projektu Macieja Trapoli. W 1863 roku spłonął dach, który w 1867 odnowiono. Kościół murowany z kamienia, oszkarpowany, orientowany wczesnobarokowy. Prezbiterium w formie półkolistej apsydy otoczone półkolistym obejściem, w którym znajduje się zakrystia i skarbiec. Korpus nakryty kolebkowym, tunelowym sklepieniem. Od strony północnej w połowie XVIII wieku dobudowano przybudówkę.
Znajdujący się pośrodku rynku budynek został wybudowany w latach 1616–1620 w stylu wczesnobarokowym przez Stanisława Lubomirskiego według projektu włoskiego architekta Macieja Trapoli. był budowlą jednokondygnacyjną z wysokim parterem, wzniesioną na rzucie zbliżonym do kwadratu, z wieżą przy narożniku. Jego wygląd zmienił się po kolejnych przebudowach w latach 1864-1865, jakie nastąpiły po wielkim pożarze miasta z roku 1863.
Staw zlokalizowany jest na skraju wsi Olchawa położonej w gminie Nowy Wiśnicz. To największy zbiornik wodny na terenie Wiśnicko – Lipnickiego Parku Krajobrazowego.
świątynia powstała w XVI wieku, następnie dwukrotnie została spalona, najpierw w 1652 roku przez Kozaków i ponownie w 1656 roku przez Szwedów. W latach 1905-1907 budowla została rozbudowana o nawę boczną od strony południowej według projektu architekta Jana Sas-Zubrzyckiego. Następna rozbudowa została przeprowadzona w latach 1953-1956. Dobudowana została wówczas część zachodnia świątyni. Obecny kształt kościół uzyskał po rozbudowie w latach 1995-2000. Zostały wówczas dobudowane od strony zachodniej dwie masywne wieże. Świątynia jest pozbawiona cech stylowych, oprócz neogotyckiej nawy południowej.
Na wzgórzu (414 m) ponad wsią stoi murowana kapliczka w kształcie słupa, tzw. kolumna szwedzka. Wedle tradycji została ona wystawiona przez Jerzego Lubomirskiego na pamiątkę udanej potyczki ze Szwedami w roku 1656. Wedle tradycji pod kolumną mają być pochowani polegli żołnierze. Barokowa kolumna pochodzi z drugiej połowy XIX w., wsparta na wydatnym cokole, zwieńczona jest czworoboczną, ażurową latarnią, nakrytą piramidalnym daszkiem i krzyżem. W latarni figura Chrystusa Frasobliwego, w cokół kolumny wmurowano tabliczkę z brązu, przedstawiającą postać fundatora. Na początku lat sześćdziesiątych XX w. piorun trafił kaplicę, stąd też poddano ją wtedy gruntownej renowacji.
kościół zbudowano w 1934 r. i jest to budowla drewniana konstrukcji zrębowej, oszalowana na zewnątrz i wewnątrz, trójnawowa z bazylikowym korpusem i trójbocznie zamkniętym prezbiterium. Nawę główną i prezbiterium kryje dach dwuspadowy z wieżyczką na sygnaturkę z latarnią, nawy boczne dachy jednospadowe. Wyposażenie wnętrza pochodzi z czasu budowy kościoła i zostało wykonane z drewna.
Kościół w Rajbrocie pochodzi z początku XVI w. Według z tradycji, fundatorką pierwszego kościoła we wsi z 1262 r., była św. Kinga. Jednonawowa świątynia stanowi dobrze zachowany przykład gotyckiej architektury drewnianej. Ma wielobocznie zamknięte prezbiterium, szerszą nawę oraz strzelisty dach pokryty gontem. Późnogotyckie portale w nawie mają wykrój oślego grzbietu. Ściany i strop zdobi dekoracja malarska z 1879 r. (z fragmentami z XVI–XVII w.).
Spichlerz w zespole kościelno-plebańskim przy kościele w Rajbrocie pochodzi z przełomu XVIII i XIX w., przebudowano go w latach 50 - tych XX w. Jest to budynek o konstrukcji zrębowej, parterowy, nakryty dwuspadowym dachem. Wzniesiony został na planie prostokąta i posadowiony na „peckach”, czyli kamieniach odgrywających rolę prymitywnej podmurówki. Jedyne pomieszczenie wewnątrz nakryte jest belkowym, otwartym stropem. Podłogę wykonano z desek położonych na grubych belkach – legarach. Deskowo-spągowe drzwi mają jedno skrzydło, umocowane na zawiasach pasowych.
Pośrodku lipnickiego rynku znajduje się figura św. Szymona z Lipnicy wzniesiona w 1913 r. z fundacji mieszkańców, Franciszki Ledóchowskiej, właścicielki majątku. Na czworobocznym cokole znajdują się płaskorzeźby: bł. Szymona wspomagającego chorą, Orzeł Biały, pogoń Litewska i herb Lipnicy. Św. Szymon był kaznodzieją żyjącym w XV w. Zmarł w Krakowie opiekując się chorymi w czasie epidemii cholery.
Ten największy lipnicki kościół powstał za czasów króla Kazimierza Wielkiego. Erygowano go dekretem królewskim 1363 roku. Kilkakrotnie był niszczony w czasie działań wojennych (1655) i pożarów miasta (1500, 1740, 1810). Do dzisiaj jest w kościele kamienne naczynie, które było pierwotną chrzcielnicą, przy której ochrzczono św. Szymona.
kościół zbudowany został ok. 1636-1648 r. na miejscu domu rodzinnego Świętego, na długo przed jego beatyfikacją (1685 r.). Postawiono go na polecenie króla Władysława IV po zwycięstwie Chocimskim (1621 r.). Jest to budowla barokowa o słabo zaznaczonych cechach stylowych. W kościele przechowywane są relikwie patrona.
Obok świątyni znajduje się studzienka, która według legendy została wykopana w XVI wieku przez pewną mieszczankę, której święty ukazał się we śnie i polecił po wykopaniu studni pić z niej wodę. Okoliczni mieszkańcy wierzą, że woda ze studni ma właściwości lecznicze, pomaga w chorobach oczu, laryngologicznych i przy niepłodności kobiet.
Kościół św. Leonarda w Lipnicy Dolnej z końca XV w. to jeden z najstarszych i najcenniejszych kościołów drewnianych w Małopolsce. Obiekt w 2003r. został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO. Według tradycji zbudowano go w 1141 r. na miejscu pogańskiej gontyny, z której podobno pochodzi tzw. słup Światowida, wspierający z tyłu ołtarz św. Leonarda. Wnętrze kościoła zdobi dekoracja malarska (polichromia) z różnych okresów, od końca XV do pocz. XVIII w. Wśród cennego wyposażenia odnajdziemy: rzadki feretron procesyjny z płaskorzeźbą Trójcy Świętej i pozytyw szkatulny (do dziś grający).
Klasycystyczny, piętrowy budynek z I poł. XIX w. wzorowany był na francuskich pałacach wiejskich. Murowany na rzucie prostokąta, nakryty jest dachem czterospadowym krytym dachówką. W pięcioosiowej elewacji frontowej wyróżnia się zagłębiony w lico ściany portyk z czterema kolumnami, ponad którym znajduje się balkon w formie loggii. Przez ponad 60 lat (do II wojny światowej) pozostawał w rękach rodziny Ledóchowskich. Przez kilka lat mieszkały tu m.in. córki Antoniego Halki-Ledóchowskiego: późniejsza święta Urszula, kanonizowana w 2003 r., oraz późniejsza błogosławiona Maria Teresa, beatyfikowana w 1975 roku. Mieści się w nim obecnie Katolicki Ośrodek Studiów Społecznych im. Urszuli Ledóchowskiej oraz małe muzeum poświęcone rodzinie Ledóchowskich,
Nawiązująca swym wyglądem do kolumn wiśnickich, zwieńczona żeliwnym krzyżem, kolumna na Lipczonce wzniesiona została w XVIII w. przez nieznanego fundatora. Po przewróceniu w nieustalonym czasie, ponownie wystawiona, ale jej trzon został skrócony, a głowica zamontowana została odwrotnie. Możliwe, że stoi ona na miejscu dawnego cmentarza epidemicznego, na którym pochowano ofiary epidemii dżumy z 1719 roku. Według miejscowej tradycji, w miejscu tym odpoczywać miał w drodze do Krakowa najsłynniejszy lipniczanin – św. Szymon.
W najwyższym punkcie dawnego traktu węgierskiego pomiędzy Bochnią a Lipnicą stoi kamienna kolumna z 1747 roku. Jest to jedna z tzw. kolumn wiśnickich albo kolumn lotników, które według miejscowej legendy oznaczają miejsca upadku tureckich jeńców, próbujących uciec z zamku w Wiśniczu na skonstruowanych potajemnie skrzydłach. W rzeczywistości kolumna na Bukowcu oznacza być może miejsce pochówku ofiar chorób zakaźnych. Mogła ona także pełnić funkcję słupa granicznego pomiędzy posiadłościami należącymi do zamku w Nowym Wiśniczu i dobrami królewskimi w Lipnicy.
Rezerwat o powierzchni ok. dwóch hektarów, swoją nazwę zawdzięcza potężnej skale, która przypomina grzyb. Jego wysokość sięga 7 metrów, obwód czapy wynosi aż 27 metrów a obwód trzonu 17 metrów. Obok kamiennego grzyba można dostrzec wyryty ciąg znaków, łacińskie napisy i cyfry – to imiona zakonników z Wiśnicza, którzy w ten sposób zaznaczali swoja obecność w tym miejscu. Legenda głosi, że kamień ten został rzucony przez diabła, który chciał zniszczyć kościół w Nowym Wiśniczu. Jednak dzięki modlitwom zakonników kamień spadł do pobliskiego lasu nie czyniąc nikomu szkody i leży tam do tej pory.
Na terenie wsi Chronów znajdują się pozostałości jednego z istniejących tu niegdyś folwarków. Wcześniej były tu stodoły, obory, stajnia z wozownią, spichlerz i pomieszczenia dla służby. Obecnie pozostał tylko popadający w ruinę, mało efektowny budynek dworu. Duże wrazenie jednak robią, otaczające go potężne, pomnikowe drzewa.
Kościół w Chronowie zbudowany został w 1685 r. Na przestrzeni wieków ulegał kilkukrotnym przebudowom, podczas jednej z nich dokonano połączenia świątyni ze stojącą obok wieżą. Nawę i prezbiterium nakrywa wspólny dach pobity gontem, ściany oszalowane są pionowymi deskami. Hełm wieży oraz wieżyczki na sygnaturkę pokryte są blachą. Nawę główną nakrywa pozorne sklepienie kolebkowe, zaś nawy boczne płaskie stropy. Wnętrze świątyni ozdobione jest polichromią wykonaną w 1930 r. Wyposażenie pochodzi z doby baroku, uwagę zwraca ołtarz główny z obrazem Zesłanie Ducha Świętego i pięknymi spiralnymi kolumnami.
Kościół zbudowany został w 1520 r. w stylu gotycko-renesansowym z kamienia z użyciem cegły, otynkowany, jednonawowy. Kościół na zewnątrz opięty przyporami. Wnętrze nakryte jest sklepieniem kolebkowym, pokrytym siecią żeber w charakterze gotyckim. W kościele zachowały się cztery portale z XVI w. oraz ścienne tabernakulum renesansowe, kamienne z 1544 r. Polichromia na sklepieniu nawy i prezbiterium ornamentalno-figuralna z 1543 r. W kaplicach polichromia figuralna i ornamentalna, rokokowa z II poł. XVIII w. Ołtarz główny z XVII w. z obrazem Matki Bożej z Dzieciątkiem w towarzystwie św. św. Kingi i Wojciecha, namalowanym przez Jana Matejkę i Floriana Cynka w 1890 r.
kościół pochodzi z 1632 r. w 1892 r. rozbudowany poprzez przedłużenie nawy, dobudowę kruchty bocznej. Kościół o konstrukcji zrębowej, jednonawowy, orientowany. Prezbiterium zamknięte trójbocznie z zakrystiami na osi i z boku. Dach dwukalenicowy, kryty blachą z wieżyczką na sygnaturkę, zwieńczoną smukłym, blaszanym hełmem stożkowym z latarnią. Obok kościoła dzwonnica konstrukcji słupowej z XVIII w.
Muzeum bocheńskie mieści się w dawnym klasztorze dominikanów, usytuowanym przy wschodniej ścianie rynku. Jest to obecnie dwuskrzydłowy, późnobarokowy gmach, lecz wiele elementów architektonicznych wskazuje, iż jego najstarsze fragmenty sięgać mogą nawet XVI w.
Od 1871 roku na środku bocheńskiego rynku stoi na kolumnie pomnik Króla Polski Kazimierza III Wielkiego. Pomysł zbudowania pomnika wyszedł z kręgu Jana Matejki. Ówczesny marszałek powiatu, szwagier słynnego malarza, Leonard Serafiński powziął ambitny plan uczczenia pamięci wielkiego króla. Koszty pokrył przede wszystkim budżet miasta. Dzieło krakowianina Walerego Gadomskiego powstało po wykonaniu szkiców przez Matejkę. Król w lewej ręce trzyma dokument – statuty wiślickie.
Bazylika św. Mikołaja to największy i najstarszy kościół w Bochni. Kościół został zbudowany w latach 1440-1445 na miejscu poprzedniej świątyni, zniszczonej przez pożar w 1440 roku. Bazylika św. Mikołaja jest gotyckim kościołem, częściowo przekształconym w okresie późnego baroku. Gotycka fasada z końca XV wieku, podparta dwoma przyporami, zwieńczona jest szczytem schodkowym i ozdobiona blendami i fryzem rombowym. Obok kościoła znajduje się wolnostojąca drewniana dzwonnica konstrukcji słupowej z początku XVII wieku, zbudowana początkowo przy nieistniejącym obecnie kościele bernardynów w Bochni. Została ona zrekonstruowana w latach 1990-1993. Wcześniejsza, z pierwszej połowy XVI w, spaliła się w 1987 r.
Na cmentarzu komunalnym w Bochni znajduje się kolumna przez niektóre źródła zaliczana do tzw. wiślickich kolumn. Obelisk pochodzi z 1762 roku i pierwotnie stał na miejscu nieistniejącego już kościoła pw. św. Sebastiana. Na jednej ze ścian postumentu widnieje inskrypcja: „Kiedy powietrze w Bochni grasowało na tym mieyscu grzebano ciał ludzkich niemało. Westchniy proszę za dusze, a zmów Pozdrowienie Maryi, by gasiła czyszczowe płomienie”. Treść napisu może być wskazówką świadczącą o tym, że także pozostałe kolumny wiśnickie stawiano dla upamiętnienia ofiar dawnych epidemii.
Skomentuj