Poleski Szlak Cerkiewny

WŁODAWA (punkt na mapie A)

Zanim powstała w XIX w. istniejąca CERKIEW PRAWOSŁAWNA p.w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny pierwotna wzmiankowana 1564 r. Od końca XVI w. w obrządku greko- katolickim , wzmiankowana w 1726 r., spalona w 1790 r. Unici zbudowali nową, ale ta z kolei szybko uległa zniszczeniu, była poza tym za ciasna, mieściła zaledwie 30 osób, dlatego już w 1821 roku zaprzestano odprawiania w niej nabożeństw.

ORCHÓWEK (punkt na mapie B)

Leżąca w posiadłościach Krupskich wieś Orchów, położona w rozwidleniu Bugu, Włodawki i strumyka Tarasienka, istniała już w 1470 roku. Prawa miejskie nadał król Aleksander Jagiellończyk w roku 1506, na prośbę swojego dworzanina, starosty chełmskiego a następnie wojewody bełskiego.

SOBIBÓR (punkt na mapie C)

Pierwsze wzmianki o cerkwi w Sobiborze pochodzą z lat 1537-1620. Parafia św. Jana Teologa w tutejszych dobrach sióstr franciszkanek z klasztoru w Brześciu Litewskim została erygowana w 1637 r. Fundatorką była przeorysza "Zakonu Świętego Franciszka Konwentu Brzeskiego" Benina Ruszkowska, która uposażyła administratora i późniejszego proboszcza ks. Aleksego Abrahamowicza. W marcu 1793 r. parafia liczyła pięćset osób. Cerkiew nie była w najlepszym stanie, ale "cyborium miała uczciwe i zamczyste".

ZBEREŻE (punkt na mapie D)

Cerkiew Podwyższenia Krzyża Pańskiego w Zbereżu pojawiła się ok. 1646 roku. W 1700 r. postawiono drewniana cerkiewkę jako filię parafii w Stulnie. Kijowski kasztelan Stanisław Maria Jaskólski erygował dla swoich włościan odrębną parafię w 1749 r. Wieś zasłynęła z silnego oporu wobec represji po powstaniu styczniowym. Podczas wizytacji bp. Gedeona w 1894 r. prawosławna parafia w Zbereżu liczyła 1879 wiernych. Poświęcenie cerkwi z nowym Antyminsem., po usunięciu ołtarzy bocznych i organów, miało miejsce w 1892 r. Nową cerkiew św. Jerzego Zwycięscy wybudowano według projektu architekta Włodzimierza Pokrowskiego w 1908 r. Prace prowadził Leonid Dąbrowski z Kowla, ikonostas wykonał Sieminow z Brześcia, a ikony pisał J. Wołodyna w pracowni kijowskiej.

KOSYŃ (punkt na mapie E)

Pierwsza informacja pochodzi z roku 1739, kiedy to w Kosyniu oddano do użytku cerkiew unicką. Cerkiew p.w. Św. Jana Chrzciciela z trzydzwonną dzwonnicą, konsekrowana w 1778 r. Kolejna drewniana świątynia p.w. Narodzenia Przenajświętszej Bogarodzicy wybudowana w roku 1838, posiadała babiniec z dzwonnicą i wieżyczką nad nawą. Na przełomie XVIII i XIX wieku wyposażono ją w ikonostas i organy.

HAŃSK (punkt na mapie F)

Murowana DAWNA CERKIEW PARAFIALNA prawosławna została wzniesiona na miejscu wcześniejszej w 1882 r. pod nadzorem arch. Tomasza Orłowskiego. Cerkiew została wybudowana z cegły, nosiła imię Podwyższenia Krzyża Świętego: część ołtarzowa w kształcie pięciokąta, kryta gontem, nieduża kopuła, kryta białym dachem z dużym żelaznym krzyżem. W kopule sygnaturka, po jednym krzyżu na każdym końcu dachu ołtarzowego i dachu głównego. Przedsionek z dachem gontowym i krzyżem. W części ołtarzowej drewniana podłoga w pozostałej ceglana.

SOSNOWICA (punkt na mapie G)

Pierwsze wzmianki pisemne o wsi Sosnowica znajdują się w "Terrestria Chelmensia Inscriptiones" datowane na lata 1440-1447. W 1685 roku Sosnowica uzyskała prawa miejskie, nadane przez króla Jana III Sobieskiego na wniosek miecznika Racławskiego Oktawiana Sosnowskiego. Cerkiew p.w. św. Pierwszych Apostołów Piotra i Pawła została wzniesiona w latach 1891-1893 wg projektu prof. Wiktora Iwanowicza Syczugowa.

HOLA (punkt na mapie H)

Drewniana o konstrukcji zrębowej DAWNA CERKIEW PARAFIALNA grecko-katolicka p.w. św. Praksedy Męczenniczki została zbudowana na miejscu wcześniejszej w latach 1846-47 wg projektu architekta powiatowego, z pozostawieniem babińca z 1803 r. W 1875 r. została zamieniona na prawosławną, a w 1878 r. przebudowana z dostawieniem nowego babińca. Całość nakryta jest nowymi dachami podbitymi gontem.

HOROSTYTA (punkt na mapie I)

Drewniana, o konstrukcji zrębowej dawna CERKIEW PARAFIALNA greko-katolicka p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego została zbudowana na miejscu wcześniejszej ok. 1702 r. Była restaurowana przed 1793 r., następnie wielokrotnie odnawiana m.in. w 1861 r. i 1880 r. z zatarciem pierwotnych cech stylowych. W 1875 r. została zamieniona na cerkiew prawosławną. Posiada nawę na rzucie prostokąta, węższe prezbiterium z przybudówkami, babiniec i chór muzyczny od zachodu.

SUCHAWA (punkt na mapie J)

Suchawa - wieś nieopodal Włodawy, położona pośród lasów nad rzeką Wlodawką. We wsi znajduje się murowana cerkiew Ikony Kazańskiej Matki Bożej. Cerkiew na planie krzyża greckiego, z trójbocznym prezbiterium i wieża z kruchtą, wyposażone w siedem wieżyczek zwieńczonych hełmami cebulastymi. Wyróżniają ją umieszczone na zewnętrznych ścianach, malowane na blasze wizerunki Matki Boskiej, Chrystusa i świętych.