Piotr Zaborski
PRO
PioTrek5.5/6
CHARAKTERYSTYKA TRASY
2023-10-02
Polska, lubelskie, Chełm
76 km
20 m
21 m
5.5/6
MIEJSCA PAMIĘCI POWSTANIA STYCZNIOWEGO
BACHUS (GMINA SAWIN)
Mogiła powstańcza znajdująca przy drodze Sawin-Chutcze, usytuowana przy skrzyżowaniu z leśną drogą prowadzącą do miejscowości Bachus. Początkowo znajdował się tutaj drewniany krzyż, zastąpiony z czasem krzyżem metalowym. W 2013 r. obok krzyża umieszczono potężny głaz z tablicą pamiątkową z napisem: ZBIOROWA MOGIŁA 7 NIEZNANYCH POWSTAŃCÓW / Z OKRESU POWSTANIA STYCZNIOWEGO 1863 – 1864 / POLEGŁYCH W WALCE Z PATROLEM KOZACKIM / W 150 ROCZNICĘ WYBU
IŁOWA (GMINA RUDA HUTA)
Pomnik usytuowany we wschodniej części miejscowości, na terenie przysiółka Rudnia (niegdyś samodzielnego folwarku wydzielonego z dóbr Łukówek) przy drodze z miejscowości Ruda-Wieś do Sawina. Składa się z dwóch bloków granitowych ustawionych na granitowej podstawie i ustawionego za nimi krzyża dębowego. Na większym bloku w górnej części umieszczony jest fragment Manifestu Rządu Narodowego z 22 stycznia 1863 r. („Rząd Twój Narodowy / wzywa Cię na pole / chwały i zwycięstwa! / Manifest Tymczasowego Rządu Narodowego.”), natomiast poniżej napis: W hołdzie bohaterom / powstania styczniowego / w bitwie pod Rudnią / 16 stycznia 1864 r. W dolnej części umieszczono napis: Społeczeństwo gminy Ruda-Huta 2016 r. Na mniejszym bloku został umieszczony symboliczny wizerunek powstańca w krakusce i z kosą postawioną na sztorc oraz data 1863.
KLITNE (GMINA SAWIN)
Cmentarz powstańczy znajdujący się na skraju miejscowości Klitne, stanowiącej przysiółek Sawina. Położony jest na terenie leśnym (Nadleśnictwo Chełm, Obręb Stańków, Leśnictwo Sawin), około 600 m od drogi Chełm – Włodawa (w kierunku wschodnim). Do obiektu prowadzi polna droga. Posiada powierzchnię około 0,15 ha. Obiekt jest obwałowany i oznakowany tablicą informacyjną z tekstem: CMENATRZ WOJENNY Z OKRESU / POWSTANIA STYCZNIOWEGO / POWSTAŃCÓW Z ODDZIAŁU / KAROLA KRYSIŃSKIEGO / POLEGŁYCH W BOJU / POD MALINÓWKĄ / 21.11.1863 / KLITNE URZĄD GMINY SAWIN. Nie zachowały się na nim stare nagrobki, jedynie dwa współczesne pochówki. Na cmentarzu prawdopodobnie pochowano 29 powstańców.
MALINÓWKA (GMINA SAWIN)
Granitowy głaz zwany „Kamieniem Powstańców”, poświęcony uczestnikom bitwy pod Malinówką (21 listopada 1863 r.), Według lokalnej tradycji w pobliżu kamienia znajdowało się obozowisko powstańców. Kamień posiada powierzchnię 4 m², obwód 700 cm, długość 230 cm, szerokość 230 cm i wysokość 50 cm.
RUDKA (GMINA RUDA HUTA)
Symboliczny obiekt poświęcony powstańcom poległym w bitwie pod Rudką, identyczny z pomnikami w Iłowie i Żalinie. Jedynie na większym bloku główny napis brzmi: W hołdzie bohaterom / powstania styczniowego / w bitwie pod Rudką / 17 lutego 1863 r. Obok pomnika (od północy) została umieszczona tablica informacyjna z krótkim opisem bitwy pod Rudką, zaczerpniętym z publikacji Stanisława Zielińskiego Bitwy i potyczki 1863-1864 (Rapperswil 1913) oraz informacje o programie, w ramach którego wykonano pomnik. Odsłonięcie pomnika miało miejsce 17 maja 2017 r.
SAWIN (GMINA SAWIN)
Mogiła weterana z 1863 r., Seweryna Pulikowskiego, pochowanego w zbiorowym grobie rodziny Pulikowskich. Nagrobek usytuowany jest w centrum cmentarza.
SAWIN (GMINA SAWIN)
Symboliczna mogiła powstańców na cmentarzu parafialnym (pierwotnie na cmentarzu znajdowały się dwie mogiły, w których pochowano 28 i 37 powstańców), Obiekt znajduje się w centrum cmentarza,
SAWIN (GMINA SAWIN)
Symboliczny pomnik poświęcony uczestnikom bitwy pod Malinówką (21 listopada 1863 r.) i potyczkom pod Bukową Małą (22 stycznia 1863 i 31 grudnia 1863 r.) Obiekt znajduje się przy zabudowaniach Zespołu Szkół w Sawinie Na obelisku umieszczono napis: POWSTAŃCOM / STYCZNIOWYM / BOHATEROM / BITEW POD / BUKOWĄ MAŁĄ / 22. I. 1863 / SAWINEM 22. I. 1863, MALINÓWKA / 21. XI. 1863 / BUKOWĄ MAŁĄ / 31. XII. 1863 / SPOŁECZEŃSTWO / ZIEMI / CHEŁMSKIEJ / 2004 R..
SREBRZYSZCZE (GMINA CHEŁM)
Mogiła powstańcza, usytuowana na południowym krańcu miejscowości przy drodze do Chełma, zlokalizowana na kurhanie wczesnośredniowiecznym o średnicy 10 m i wysokości około 2 m, W 1972 r. obiekt został całkowicie przekształcony. Podstawę kopca usypano w czworobok o wymiarach 6 m na 6 m oraz ogrodzono metalowym ogrodzeniem na ceglanej podmurówce. W trakcie prac wykopano dużą ilość kości. Kopiec prawdopodobnie jest miejscem pochówku kilkunastu powstańców, poległych w potyczce pod Brzeźnem (22 lipca 1863 r.), stoczonej przez oddział pod dowództwem Stanisława Lipińskiego.
ŻALIN (GMNA RUDA HUTA)
Obiekt identyczny z pomnikiem w Iłowie i Rudce, usytuowany w centrum miejscowości, w pobliżu zabytkowego wiatraka. Jedynie na większym bloku główny napis brzmi: W hołdzie bohaterom / powstania styczniowego / w bitwie pod Żalinem / 22 lutego 1863 r.
BACHUS (GMINA SAWIN)
Mogiła powstańcza znajdująca przy drodze Sawin-Chutcze, usytuowana przy skrzyżowaniu z leśną drogą prowadzącą do miejscowości Bachus. Początkowo znajdował się tutaj drewniany krzyż, zastąpiony z czasem krzyżem metalowym. W 2013 r. obok krzyża umieszczono potężny głaz z tablicą pamiątkową z napisem: ZBIOROWA MOGIŁA 7 NIEZNANYCH POWSTAŃCÓW / Z OKRESU POWSTANIA STYCZNIOWEGO 1863 – 1864 / POLEGŁYCH W WALCE Z PATROLEM KOZACKIM / W 150 ROCZNICĘ WYBU
IŁOWA (GMINA RUDA HUTA)
Pomnik usytuowany we wschodniej części miejscowości, na terenie przysiółka Rudnia (niegdyś samodzielnego folwarku wydzielonego z dóbr Łukówek) przy drodze z miejscowości Ruda-Wieś do Sawina. Składa się z dwóch bloków granitowych ustawionych na granitowej podstawie i ustawionego za nimi krzyża dębowego. Na większym bloku w górnej części umieszczony jest fragment Manifestu Rządu Narodowego z 22 stycznia 1863 r. („Rząd Twój Narodowy / wzywa Cię na pole / chwały i zwycięstwa! / Manifest Tymczasowego Rządu Narodowego.”), natomiast poniżej napis: W hołdzie bohaterom / powstania styczniowego / w bitwie pod Rudnią / 16 stycznia 1864 r. W dolnej części umieszczono napis: Społeczeństwo gminy Ruda-Huta 2016 r. Na mniejszym bloku został umieszczony symboliczny wizerunek powstańca w krakusce i z kosą postawioną na sztorc oraz data 1863.
KLITNE (GMINA SAWIN)
Cmentarz powstańczy znajdujący się na skraju miejscowości Klitne, stanowiącej przysiółek Sawina. Położony jest na terenie leśnym (Nadleśnictwo Chełm, Obręb Stańków, Leśnictwo Sawin), około 600 m od drogi Chełm – Włodawa (w kierunku wschodnim). Do obiektu prowadzi polna droga. Posiada powierzchnię około 0,15 ha. Obiekt jest obwałowany i oznakowany tablicą informacyjną z tekstem: CMENATRZ WOJENNY Z OKRESU / POWSTANIA STYCZNIOWEGO / POWSTAŃCÓW Z ODDZIAŁU / KAROLA KRYSIŃSKIEGO / POLEGŁYCH W BOJU / POD MALINÓWKĄ / 21.11.1863 / KLITNE URZĄD GMINY SAWIN. Nie zachowały się na nim stare nagrobki, jedynie dwa współczesne pochówki. Na cmentarzu prawdopodobnie pochowano 29 powstańców.
MALINÓWKA (GMINA SAWIN)
Granitowy głaz zwany „Kamieniem Powstańców”, poświęcony uczestnikom bitwy pod Malinówką (21 listopada 1863 r.), Według lokalnej tradycji w pobliżu kamienia znajdowało się obozowisko powstańców. Kamień posiada powierzchnię 4 m², obwód 700 cm, długość 230 cm, szerokość 230 cm i wysokość 50 cm.
RUDKA (GMINA RUDA HUTA)
Symboliczny obiekt poświęcony powstańcom poległym w bitwie pod Rudką, identyczny z pomnikami w Iłowie i Żalinie. Jedynie na większym bloku główny napis brzmi: W hołdzie bohaterom / powstania styczniowego / w bitwie pod Rudką / 17 lutego 1863 r. Obok pomnika (od północy) została umieszczona tablica informacyjna z krótkim opisem bitwy pod Rudką, zaczerpniętym z publikacji Stanisława Zielińskiego Bitwy i potyczki 1863-1864 (Rapperswil 1913) oraz informacje o programie, w ramach którego wykonano pomnik. Odsłonięcie pomnika miało miejsce 17 maja 2017 r.
SAWIN (GMINA SAWIN)
Mogiła weterana z 1863 r., Seweryna Pulikowskiego, pochowanego w zbiorowym grobie rodziny Pulikowskich. Nagrobek usytuowany jest w centrum cmentarza.
SAWIN (GMINA SAWIN)
Symboliczna mogiła powstańców na cmentarzu parafialnym (pierwotnie na cmentarzu znajdowały się dwie mogiły, w których pochowano 28 i 37 powstańców), Obiekt znajduje się w centrum cmentarza,
SAWIN (GMINA SAWIN)
Symboliczny pomnik poświęcony uczestnikom bitwy pod Malinówką (21 listopada 1863 r.) i potyczkom pod Bukową Małą (22 stycznia 1863 i 31 grudnia 1863 r.) Obiekt znajduje się przy zabudowaniach Zespołu Szkół w Sawinie Na obelisku umieszczono napis: POWSTAŃCOM / STYCZNIOWYM / BOHATEROM / BITEW POD / BUKOWĄ MAŁĄ / 22. I. 1863 / SAWINEM 22. I. 1863, MALINÓWKA / 21. XI. 1863 / BUKOWĄ MAŁĄ / 31. XII. 1863 / SPOŁECZEŃSTWO / ZIEMI / CHEŁMSKIEJ / 2004 R..
SREBRZYSZCZE (GMINA CHEŁM)
Mogiła powstańcza, usytuowana na południowym krańcu miejscowości przy drodze do Chełma, zlokalizowana na kurhanie wczesnośredniowiecznym o średnicy 10 m i wysokości około 2 m, W 1972 r. obiekt został całkowicie przekształcony. Podstawę kopca usypano w czworobok o wymiarach 6 m na 6 m oraz ogrodzono metalowym ogrodzeniem na ceglanej podmurówce. W trakcie prac wykopano dużą ilość kości. Kopiec prawdopodobnie jest miejscem pochówku kilkunastu powstańców, poległych w potyczce pod Brzeźnem (22 lipca 1863 r.), stoczonej przez oddział pod dowództwem Stanisława Lipińskiego.
ŻALIN (GMNA RUDA HUTA)
Obiekt identyczny z pomnikiem w Iłowie i Rudce, usytuowany w centrum miejscowości, w pobliżu zabytkowego wiatraka. Jedynie na większym bloku główny napis brzmi: W hołdzie bohaterom / powstania styczniowego / w bitwie pod Żalinem / 22 lutego 1863 r.